Bioarabak 120.000 euro jaso ditu Vital Fundaziotik, osasun-arloko ikerketa- eta berrikuntza-proiektuetarako

Erakundeak Bioaraba ekipamenduz hornitu du, 'BioHackLab Araba' pazienteentzako berrikuntza biomedikoko laborategi bat abian jartzeko

Finantzatutako proiektuak honako arlo hauetako ikerketarekin lotuta daude: orekaren alterazioak, jaioberrietan mina gutxitzea, antsietatea eta depresioa, gazteak eta alkohola edo nerbio-anorexia

Bioarabak osasun-arloko 5 ikerketa- eta berrikuntza-proiektu berri jarri ditu abian Vital Fundazioaren eskutik, 50.000 euroko zenbatekoarekin. Era berean, erakundeak beste 70.000 € erabili ditu BioHackLab Araba sortzeko behar den ekipamendua erosteko. Laborategi horren helburu nagusia da pazientea prozesu berritzailearen erdigunean kokatzea, eta aukera emango dio daukan patologiaren inguruko diseinuan, garapenean eta ikerketan parte hartzeko.

Axier Urresti Vital Fundazioko zuzendaria exekutiboak eta María Ángeles García Fidalgo Bioarabako zuzendari zientifikoak aurkeztu dituzte proiektuak.

Aditu-talde batek baloratu ditu proiektu guztiak, eta kontuan hartu ditu kalitate zientifikoko irizpideak eta Arabako biztanleengan izan dezaketen eragina.

Hautatutako proiektuak

1. Aldebakarreko jantzien hipofuntzio kronikoa duten pertsonentzako programa laguntzaile gisa gainbegiratutako ariketa fisikoa: Exervest azterketa

Pertsona batzuek orekan alterazioak izaten dituzte kronikoki, eta horrek jarduera fisikoa murriztera, bizimodu sedentarioa izatera eta, beraz, beste osasun-arazo batzuk izatera eramaten ditu. Azterketa honen bidez, bertigoa duten pertsonentzat gainbegiratutako ariketa fisikoko programa bat ebaluatzea proposatzen da, saiakuntza kliniko baten bidez, orekaren hobekuntza, bizi-kalitatea eta ongizate mentala aztertzeko helburuarekin.

Asier Lekue, ikertzaile eta Arabako ESIko Otorrinolaringologia Zerbitzuko mediku ondokoa da azterlanaren buru, eta Bioaraba Ikerketa Sanitarioko Institutuko Jarduera Fisikoa, Ariketa Fisikoa eta Osasuna ikerketa-taldearekin batera parte hartzen du.

2. Ahoko sakarosa ematearen eraginkortasuna bi minutu lehenago alderatzea (% 24), jaioberrian prozedura mingarri bat egiten den unean bertan ematearen aldean

Gaur egun, Arabako Unibertsitate Ospitaleko Neonatologia Unitatean, jaioberriei azukre bat (sakarosa) ematen zaie ahotik, maniobra mingarri bat egin baino bi minutu lehenago, hala nola odola ateratzea edo bide bat hartzea, mina gutxitzeko asmoz. Azterlan honen helburua da ohiko praktika hori produktu bera mingarria izan daitekeen maniobraren aurretik ematearekin alderatzea. Konparazio horren emaitzak, jaioberriaren mina balioesten duten test batzuekin neurtuta, azukrea emateko une egokiari begira gomendioak egiteko balioko du, haurtxoen mina gutxitzeko.

Ikerketa Neonatologia Unitateko erizain talde batek planteatu du, Bioaraba Osasun Ikerketa Institutuko Zainketen Ikerketa taldeko Oihana Lópezek gidatuta.

3. Psikobioma esploratzen: antsietate eta depresioko mikrobioma ikertzea

Antsietatea eta depresioa duten pazienteen hesteetako eta ahoko floran dauden mikroorganismoen profilak sintoma horiek ez dituzten pertsonek dituztenekiko desberdinak diren ebaluatu nahi du azterlanak. Horrela, mikroorganismoren bat edo batzuk egoteak sintoma edo nahasmendu mental horien biomarkatzaile gisa jardun dezakeen ikusi nahi da, eta tratamenduaren diagnostikoan eta bilakaeran lagundu.

Andrea Garcíak gidatutako proiektua da, Arabako ESIko Psikiatria Zerbitzuko mediku ondokoa eta Bioaraba Osasun Ikerketarako Institutuko Gaixotasun Mental Larriko ikerketa taldeko kidea, estatu mailako zentro anitzeko azterlan baten barruan.

4. Alkoholaren erabileraren inguruan gazteek dituzten itxaropenetan aldaketak sustatzeko tresna baten eraginkortasuna

Azterlana proiektu handiago baten lehen fasea da. Nerabeekin lan egingo da alkoholaren kontsumoari buruzko pertzepzioa ezagutzeko, eta alkoholaren kontsumoari eta haren ondorioei buruzko errealitatea hurbilduko duen tresna teknologiko bat diseinatuko da. Nerabeek modu aktiboan parte hartuko dute azterlanaren fase honetan tresnaren diseinuan. Fase horren helburua pertzepzio okerrak aldatzea eta alkoholaren kontsumoarekin lotutako jokabideak aldatzea da.
Ikerketaren buru Iratxe Salcedo da, Arabako Errioxako ESIko pediatriako mediku ondokoa eta Bioarabako Ama-haurren Ugalketa eta Osasunaren arloko koordinatzailea.

5. Alterazio kognitiboak elikadura-jokabidearen nahasmenduetan eta horrek hesi hematoentzefalikoarekin eta hanturarekin duen lotura

Proiektuak anorexia nerbiosoari buruz gehiago jakin nahi du, COVID-19aren pandemiaren ondorioz azken bi urteetan intzidentzia handitzen ari den gaixotasuna. Ikertzaile-talde honek egiaztatu nahi du ea elikadura-nahasmenduak dituzten pertsonen funtzio kognitiboetako zenbait alterazio hesi hematoentzefalikoko arazoekin lotuta dauden, hau da, garuna eta haren osagaiak eta odol-zirkulazioa bereizten dituzten mintzetan.

Noelia Olmo, Arabako ESIko Psikiatria Zerbitzuko mediku ondokoa da azterlanaren buru, eta Bioaraba Osasun Ikerketarako Institutuko Psikiatriako ikerketa-taldeetako bik parte hartzen dute.

BioHackLab Araba: ikerketa eta berrikuntza biomedikoko laborategi bat pazienteentzat

Arabako gizartearentzat osasun arloko esplorazio eta esperimentazio teknologikorako gune bat abian jartzean eta hedatzean datza, MIT Little Devices Lab4 (Massachusettseko Institutu Teknologikoa, Boston) delakoarekin lerrokatuta, pazienteak prozesu horretan parte har dezaketela sinetsita. Proiektua pazienteei zuzenduta dago batez ere, tratamendua eta errekuperazioa bitartean, baina senideei eta gizarteari ere irekita geratuko da. Era berean, osasun-arloko eta ikerketa biomedikoaren arloko profesionalek ere parte hartuko dute.

Bioaraba Osasun Ikerketa Institututik sortu da ekimena, eta bere helburu nagusia pazientea prozesu berritzailearen erdigunean kokatzea da, daukan patologiaren inguruko diseinuan, garapenean eta ikerketan parte hartzeko aukera emanez.

Lehen urteko helburua martxan eta motor-eredu globalean eragina duten pazienteengan zentratzen da, eta, ondoren, beste errehabilitazio-prozesu batzuetara heda daiteke; bereziki interesgarria da gaixotasun neurodegeneratiboen kasuan, hala nola Alzheimerra edo Parkinsona.

Lantaldea honako hauek osatzen dute: Fernando Martínez Carballal, proiektuaren koordinatzailea eta Arabako ESIko teknikari informatikoa, Paula Martínez Bernardo, Arabako ESIko fisioterapeuta, eta Gaspar Sánchez Merino, Bioarabako Berrikuntza Unitateko koordinatzailea.