Ocularis, Afrikan oftalmologian espezialistak hezten dituen GKEa, ikusmena eta bizitza salbatzeko

Jon Federío, Araba ESIko oftalmologoa, da 2015az geroztik Ocularis GKEaren burua; entitate honek formazio bidez Afrikako oftalmologiako espezialistak laguntzen ditu bizitzak salbatzen eta osatzen

Mozambike munduko herrialderik behartsuenetako bat da, soilik oftalmologiako 20 espezialista ditu, 1,5 miloi biztanleko bat, eta ondorioz, mendebaldean deuseztatutako gaixotasunengatik hiltzen da haurren populazioa

Esaguzu? Zertan aritzen da Ocularis?

Gure helburu nagusia saihestu edo sendatu daitekeen itsutasuna erauztea da eta gure egiteko modua da, trebatzaileak gaitzea, eta planetako eremu ahulenetan arituaz, Afrika subsahariarra, 34 optometristen laguntzaz, 14 oftamologiko espezialista eta 2 okulargile (begi protesiak sortzen espezialistak). Hobeto egiten dakigunean zentratzen gara: begi tumoreen tratamenduan eta oftalmologia pediatriakoan, izan ere, han oraindik ez daude gaituak haur populazioan. Euren jatorrizko herrialdeetan aritzen gara, eurek dituzten baliabideetara egokituta, egoera txarrean eta murritzak direnak, eta euren osasun minesteritza eta unibertsitateekin egindako hitzarmenpean. Ocularisentzat formakuntza da herrialde bateko garapen giltza.

Testuinguruan jar zaitezten: itsutasuna edo ikusmen baxua pairatzen duten 253 miloi pertsona daude munduan eta gaixotasun horien %80 sendagarriak dira edo aurreikus daitezke; hala ere profesionalak falta direlako edo eta baliabideak ezin dituzte osatu. Adibidez gure herrialdean oftalmologiako 3.700 espezialistak baditugu ere, Mozambiken 20 bakarrik dituzte, hots, 1,5 miloi biztanleko bat. Hori herrialde batean, zeinetan itsutasunaren prebalentzia %1,4 baiesten da, herrialde industrializatuen %0,1aren oso gainetik. Ez gaitasun duten pertsona hauen gehiengo handi batentzat, eskekotza da duten aukera bakarra, gainera horrek berarekin dakar euren hainbat seme-alaba eskola uztea eta lanean jartzea dakar, etxera dirua ekarri ahal izateko, eta alabetako batek dena uztea soilik itsu-gidari izateko eta diru eskean aritzea laguntzeko. Herrialde horietan itsutasunak pobrezia indartzen du. Ikusmen osasunean profesionalen formazio gehiagorekin familia askoren zorigaiztoa saihestu eta leheneratu liteke.

"ez dugu kooperazioa formaziorik gabe ulertzen, itxaron-zerrendak murriztera jotzeak ez die behar besteko autosufizientzia emango herrialde moduan garatu ahal izateko"

Horrexegatik, erabaki genuen ikusmen osasunean profesionalen gaikuntza indartzea, eta horretan zentratzea, etorkizunean autoformakuntzarako gaitasuna ere izan dezaten eta belaunaldi berriei ezagutza hori transmititzeko gaitasuna izan dezaten. Gizateriako emergentzia izan ezean, ez dugu kooperazioa formaziorik gabe ulertzen, itxaron-zerrendak murriztera jotzeak ez die behar besteko autosufizientzia emango herrialde moduan garatu ahal izateko, auzia konpon diezaiegun itxaroten jarraituko dute.

Nola eta zenbatero mugitzen zarete lurraldean kooperatzeko? Nola finantzatzen zarete?

2010etik, gure sorreratik, kooperatzen dugun herrialde bakoitzeko (Mozambike, Senegal, Ghana eta Mali), eta lurraldeko bi batzorde egin ditugu oftalmologiako bi espezialista taldeekin, bi optometrian eta bat begi protesikoetan. Modu asistentzialean eta puntualean ere Greziako bost errefuxiatu eremuetan eta hemen CEAR-rek (Comisión Española de Ayuda al Refugiado) babestutako pertsonak berraztertu ditugu.

Lortzen dugun finantziazioa txikia da, izan ere jardun osoan dagoen pertsona bakar bat daukagu eta beste bat jardunaldi erdian laguntza ekonomikoak bilatzeko eta bide batez, proiektu guztiak kudeatzeko eta erakundearen egunerokotasuna bideratzeko. Bi urte hauetan aurrera eraman ahal izan dugu “Mozambike proiektua” Osakidetzako eta Eusko Jaurlaritzako langile talde batek osatutako %0,7 elkarteari esker, irabaz asmorik gabeko elkartea, eta guztiz eskertuak gaude. 2019ko deialdi berriko boskak ireki berriak dira eta berriro “Mozambike proiektua” aurkeztu dugu berriro laguntza jaso ahal izateko eta horrela proiektu horren zati garrantzitsu batekin bukatzeko. Beste herrialdeetako gainontzeko proiektuak udaletxe, erakunde pribatu eta txikitutako pertsonek emandako diru-laguntza xumeagoen bidez finantzatzen ditugu.

Nola kolaboratu daiteke zuon proiektuetan?

Perfilaren eta hizkuntzen arabera, adibidez oftalmologiako eta optometriako espezialisten arabera, titulazio bat izatea ezinbestekoa da eta gutxienez 2 urteko eskarmentu klinikoa izatea, ahal bada pediatrian. Errefuxiatuei screening-a egiteko, nahikoa da, fakultateko azken kurtsoan egotearekin edo titulazioa izatearekin.

Ocularisekin kolaboratzeko interesa dutenek, euren curriculuma honako helbide honetara bidal dezakete hola@ocularis.ong GKEra atxikitzeko, soilik http://www.ocularis.ong hautatu behar da eta modalitatea aukeratu.